Дотоодын байгалийн өвийг хамгаалах, нөөц баялгийг сэргээх үйлсэд хүчин зүтгэж буй монгол палеонтологич доктор Болортсэцэг Минжин

Фоссилын хулгайтай тэмцэж, Монголын өвийг авран хамгаалсан нь

Tarbosaurus bataar-н дуулиант хэрэг (2012 он)

• Нью-Йорк хотод болсон дуудлага худалдаанд 70 сая жилийн настай Tarbosaurus bataar-ын бүтэн араг ясийг 1 сая гаруй ам.доллараар зарах гэж байсан. Доктор М.Болорцэцэг энэхүү араг яс Монголын нутгаас хууль бусаар гарсныг анхлан илрүүлж, Монголын засгийн газарт мэдэгдсэн байна. Үүний дараа АНУ-ын хуулийн байгууллагууд мөрдөн шалгаж, уг олдворыг Монгол Улсад буцаан шилжүүлсэн — энэ бол Монголын хувьд  хууль бусаар гарсан фоссилыг олон улсын хуулиар буцаан авсан анхны тохиолдол байв.

30 гаруй фоссилын буцаалт

• Үүний дараа доктор Болорцэцэг болон түүний үүсгэн байгуулсан Монголын Үлэг Гүрвэлийн Судалгааны Хүрээлэн (ISMD) олон улсын мэргэжилтнүүдтэй хамтран:

  • АНУ, Их Британи, Япон зэрэг орнуудад байсан 30 гаруй ховор, шинжлэх ухааны ач холбогдол бүхий олдворыг Монголд буцаан авчирсан.

• Тэдгээрийн дотор:

  • Бүтэн үлэг гүрвэлийн араг яс

  • Урагш харсан толгой бүхий хадгалагдсан яс

  • Ховор нэн эртний үеийн ясны хэсгүүд багтжээ.

Эдгээр фоссилууд одоо хаана байна вэ?

• Буцаан авчирсан бүх олдворыг Улаанбаатар дахь Үндэсний түүхийн музей, Говийн музей зэрэг газруудад хадгалж байна.

• Зарим нь шинжлэх ухааны судалгаанд ашиглагдаж байгаа бол нэлээд нь Монголын хүүхэд залуус, жуулчдад зориулсан үзвэрийн гол “од” нь болсон.

Доктор М.Болорцэцэгийн хэлсэн онцлох үг:

“Эдгээр үлэг гүрвэлийн яс бол зөвхөн чулуу биш. Энэ бол бидний өв, бидний бахархал. Тэд Монголдоо байх ёстой.”

Тэр хэн бэ?

• М.Болорцэцэг нь Улаанбаатар хотод төрсөн, палеонтологийн докторын зэрэг хамгаалсан чадварлаг судлаач юм.

• Тэрбээр American Museum of Natural History-д докторантурын хөтөлбөрт хамрагдаж, 2007 онд докторын зэрэг авсан .

• Монголд палеонтологийн хөтөлбөр, мэргэжилтнүүдийг идэвхтэй бэлтгэж байна

• 

• 2007 онд Institute for the Study of Mongolian Dinosaurs (ISMD) байгуулж, улсаа төлөөлөх чадварлаг палеонтологичдыг бэлтгэж эхлэв 

• 2016 оноос АНУ-д бүртгэлтэй 501(c)(3) ТББ болж, судалгаа, сурталчилгаа, репатриаци, боловсролын хөтөлбөрүүдийг өргөжүүлж байна .

• Мобайл Dinosaur музей-г АНУ-аас авчруулж, ихэнхдээ цэцэрлэг, сургуулийн хүүхдүүдэд зориулсан 11 мужийн аялал зохион байгуулжээ .

• 2018 оноос эхлэн “Young Scientists” хөтөлбөрөөр 7–16 насныхныг палеонтологийн судалгаанд идэвхтэй татан оролцуулж, сургагч багш нарын хөтөлбөр хэрэгжүүлж байна .